Οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης αυξήθηκαν σε όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, αλλά ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) εκτιμά ότι μειώθηκαν το 2022.
Το κατά πόσον οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης - και ιδίως οι νοσηλευτές - αμείβονται επαρκώς αποτελεί αντικείμενο μακράς συζήτησης εδώ και πολλά χρόνια.
"Η πανδημία COVID-19 και, πιο πρόσφατα, η κρίση του κόστους ζωής, έφεραν περαιτέρω προσοχή στο εισόδημα των νοσηλευτών, με ανησυχίες σχετικά με το αν οι αμοιβές είναι επαρκείς για την προσέλκυση και τη διατήρηση των νοσηλευτών στο επάγγελμα", προειδοποιεί η έκθεση του ΟΟΣΑ "Health at a Glance 2023".
Το 2021, ενώ οι μισθοί των νοσηλευτών ήταν ως επί το πλείστον υψηλότεροι από τον μέσο μισθό σε όλη την Ευρώπη, υπάρχουν ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου οι νοσηλευτές έπαιρναν λιγότερα από τον μέσο εργαζόμενο.
Οι αμοιβές των νοσηλευτών αυξήθηκαν σε πραγματικούς όρους τη δεκαετία που προηγήθηκε της πανδημίας στις περισσότερες χώρες. Ωστόσο, αυτή μειώθηκε σε πέντε χώρες -ανάμεσά τους η Ελλάδα και η Βρετανία.
Τα τελευταία χρόνια έχουν λάβει χώρα μια σειρά απεργιών των νοσηλευτών σε όλη την Ευρώπη, με τις οργανωμένες απεργιακές κινητοποιήσεις να αυξάνονται σημαντικά το 2022 και το 2023.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Βασιλικό Κολέγιο Νοσηλευτών έχει ήδη εκδώσει περαιτέρω απεργιακές ανακοινώσεις για τον Ιανουάριο του 2024 για τα μέλη που απασχολούνται στην Care Plus Group (CPG).
Στην Ιταλία, οι γιατροί και οι νοσηλευτές, που αυτοαποκαλούνται "οι ξεχασμένοι ήρωες", αναμένεται να συνεχίσουν να κατεβαίνουν στους δρόμους το 2024. Διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας και αμοιβές.
Πόσα κερδίζουν οι νοσηλευτές το μήνα; Πώς συγκρίνονται οι μισθοί των νοσηλευτών σε ολόκληρη την Ευρώπη; Ποιες χώρες πληρώνουν τους νοσηλευτές περισσότερο και ποιες λιγότερο; Έχουν βελτιωθεί οι μισθοί των νοσηλευτών την τελευταία δεκαετία;
Η πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση του ΟΟΣΑ βασίζεται σε στοιχεία του 2021, τα οποία ίσως να μην είναι απολύτως ενημερωμένα, αλλά παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τη σύγκριση των ευρωπαϊκών χωρών.
Το 2021, οι ετήσιοι ακαθάριστοι μισθοί των νοσηλευτών κυμαίνονταν από 10.461 ευρώ στην Τουρκία (872 ευρώ μηνιαίως) έως 107.862 ευρώ στο Λουξεμβούργο (8.989 ευρώ μηνιαίως). Το εύρος αυτό καταδεικνύει τις τεράστιες διαφορές στους μισθούς των νοσηλευτών σε όλη την Ευρώπη σε ονομαστικούς όρους.
Εκτός από το Λουξεμβούργο, οι ετήσιοι ακαθάριστοι μισθοί των νοσηλευτών ήταν πάνω από 50.000 ευρώ σε επτά ευρωπαϊκές χώρες. Οι "τέσσερις μεγάλες χώρες" της ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν ανάμεσά τους.
Οι νοσηλευτές στη Γερμανία (46.829 ευρώ, στοιχεία 2018) είχαν τον υψηλότερο ακαθάριστο μισθό, ακολουθούμενοι από την Ισπανία (38.627 ευρώ), τη Γαλλία (37.508 ευρώ) και την Ιταλία (29.224 ευρώ). Το ποσό αυτό ήταν 41.023 ευρώ (35.276 λίρες) στο Ηνωμένο Βασίλειο (3.419 ευρώ μηνιαίως).
Εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ισοτιμία αγοραστικής δύναμης
Η ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPP) είναι ένας δείκτης των διαφορών στο επίπεδο των τιμών. Δείχνει πόσες νομισματικές μονάδες κοστίζει μια συγκεκριμένη ποσότητα αγαθών ή υπηρεσιών σε διαφορετικές χώρες.
Η χρήση της PPP μπορεί να "εξαλείψει την επίδραση των διαφορών στο επίπεδο τιμών μεταξύ των χωρών", σύμφωνα με τη Eurostat, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα είδος συναλλαγματικής ισοτιμίας για τη μετατροπή των δαπανών που εκφράζονται σε εθνικά νομίσματα σε ένα τεχνητό κοινό νόμισμα.
Αυτό δείχνει τη σχετική οικονομική ευημερία των νοσηλευτών σε όλες τις χώρες.
Εξετάζοντας τους μισθούς σε PPP, οι διαφορές σε σύγκριση με τους ονομαστικούς μισθούς μειώθηκαν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Το 2021, οι μισθοί των νοσηλευτών με βάση τη ΔΑΔ κυμαίνονταν από 18.720 ευρώ στη Λιθουανία (στοιχεία 2018) έως 70.455 ευρώ στο Λουξεμβούργο.
Το ακαθάριστο εισόδημα των νοσηλευτών στο Λουξεμβούργο ήταν σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερο από εκείνο των νοσηλευτών που εργάζονταν στη Λιθουανία και τη Λετονία.
Το ποσό αυτό ήταν επίσης πάνω από 50.000 ευρώ στο Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες. Η Γερμανία (44.100 €, στοιχεία του 2018) είχε τον υψηλότερο μισθό βάσει PPS μεταξύ των "τεσσάρων μεγάλων", ακολουθούμενη από την Ισπανία (39.150 €), τη Γαλλία (32.400 €) και την Ιταλία (28.764 €).
Οι μισθοί των νοσηλευτών βάσει PPS ήταν κάτω από 30.000 ευρώ σε οκτώ από τις 21 χώρες της ΕΕ. Οι νοσηλευτές στην Τουρκία (29.177 €), υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ, βρίσκονταν σε καλύτερη θέση από επτά κράτη μέλη.
Στην τελευταία θέση βρίσκονταν η Λιθουανία και η Λετονία, ακολουθούμενες από την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και την Ελλάδα.
Σε γενικές γραμμές, οι νοσηλευτές που εργάζονταν σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα αμοιβών, γεγονός που εξηγεί τουλάχιστον εν μέρει γιατί πολλοί επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ.
Οι νοσηλευτές στο Ηνωμένο Βασίλειο κερδίζουν λιγότερο από τον μέσο μισθό
Η αναλογία μισθού προς μέσο μισθό είναι ένας χρήσιμος δείκτης που δείχνει πώς αμείβεται κάθε επάγγελμα σε κάθε χώρα. Σε 15 από τις 25 χώρες της Ευρώπης, οι μισθοί των νοσηλευτών ήταν πάνω από το μέσο μισθό.
Ωστόσο, στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία, τη Φινλανδία και τη Λετονία, οι νοσηλευτές έπαιρναν λιγότερα από τον μέσο όρο των εργαζομένων. Ο λόγος του μισθού των νοσηλευτών προς τον μέσο μισθό ήταν 0,9 σε αυτές τις χώρες.
Η αναλογία αυτή ήταν 1,5 στην Τσεχία, το Λουξεμβούργο, την Ελλάδα και τη Σλοβενία, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι νοσηλευτές έπαιρναν 50% περισσότερα από το μέσο μισθό.
Πώς μεταβλήθηκαν οι μισθοί των νοσηλευτών την τελευταία δεκαετία;
Οι μισθοί των νοσηλευτών αυξήθηκαν σε πραγματικούς όρους (όταν λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός) κατά τη δεκαετία που προηγήθηκε της πανδημίας COVID-19 στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Αυτό συνέβη ιδιαίτερα σε πολλές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Τσεχίας, όπου οι νοσηλευτές έλαβαν μισθολογικές αυξήσεις κατά μέσο όρο 4-5% ετησίως σε πραγματικούς όρους μεταξύ 2010 και 2019.
Οι αυξήσεις αυτές συνέβαλαν στη μείωση του χάσματος με άλλες χώρες της ΕΕ.
Οι νοσηλευτές στην Τουρκία και την Ισλανδία έλαβαν σημαντικές αυξήσεις μισθών κατά την περίοδο αυτή, κατά 4,9% και 4,7% αντίστοιχα.
Από την άλλη πλευρά, οι μισθοί των νοσηλευτών μειώθηκαν σε πραγματικούς όρους μεταξύ 2010 και 2019 στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο
Ο ρόλος των μπόνους COVID στις αυξήσεις των μισθών
Η έκθεση του ΟΟΣΑ υπογράμμισε ότι ένα μεγάλο ποσοστό νοσηλευτών και άλλων εργαζομένων στον τομέα της υγείας έλαβε εφάπαξ "μπόνους" COVID-19 το 2020 και το 2021 σε αναγνώριση του ρόλου πρώτης γραμμής που διαδραμάτισαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αυτά τα εφάπαξ μπόνους δεν συμπεριλήφθηκαν, στις περισσότερες περιπτώσεις, στους τακτικούς μισθούς.